Wat zijn de klinische symptomen van haaruitval?

Hoe wordt haarverlies gedefinieerd?

Om meer inzicht te krijgen in hoe haaruitval of alopecia ontstaat en wat het doet bij mannen en bij vrouwen, richtten we ons tot expert Jean-François Michelet, hoofd van de onderzoeksgroep bij L’Oréal. Hij legt ons haarfijn uit wat het fenomeen haarverlies inhoudt, wat de verschillende soorten zijn en wat de meest voorkomende oorzaken kunnen zijn.

J-F. M.: Er bestaat niet zoiets als één vorm van haaruitval, maar er zijn verschillende soorten. Zonder te veel in detail te treden, leg ik even de twee meest voorkomende gevallen van haaruitval of alopecia uit. 

Alopecia androgenetica komt het meest voor. Meer dan de helft van de mannen zullen in hun leven te maken krijgen met dit soort haaruitval. Vrouwen kunnen hier ook last van hebben en dat voornamelijk na de menopauze. Bij deze vorm van haarverlies worden de haarzakjes kleiner, waardoor het haar dunner wordt. Het haar valt dus niet (altijd) direct uit. 

De tweede vorm is gewone alopecia waarbij men ook het woord ‘effluvium’ gebruikt om te verwijzen naar het uitvallen van het haar. Daarbij verliest de persoon plots veel haar. Bij dit soort haarverlies wordt nog de onderverdeling gemaakt tussen telegoon en anageen effluvium, termen die verwijzen naar de verschillende fases in de haargroeicyclus. Telegoon effluvium versnelt het natuurlijk uitvallen van de haren, terwijl anageen effluvium ervoor zorgt dat de groeifase vroegtijdig wordt onderbroken. 

Zijn deze klinische symptomen verschillend wanneer haaruitval toegewezen wordt aan een andere oorzaak (bijvoorbeeld hormonaal, door het seizoen …)?

J-F. M.: Ja, er zijn merkbare verschillen tussen deze types alopecia. 

Patiënten die last hebben van alopecia androgenetica (haaruitval gelinkt aan mannelijke hormonen) zullen merken dat hun haar traag en professief dunner wordt op bepaalde plekken van hun hoofdhuid. Deze aandoening uit zich ook anders bij mannen dan bij vrouwen. 

Bij ernstige haaruitval, ook wel alopecia areata genoemd, zullen er zelfs tekenen van lokale infectie optreden. Het haar valt uit op specifieke stukken hoofdhuid waardoor er kale plekken van een aantal centimeter breed te zien zullen zijn. Soms kan dit soort haaruitval zich over het hele hoofd verspreiden en kan je volledig kaal worden.  

Ten slotte zorgen anageen of telogeen effluvium (vormen van diffuse alopecia) ervoor dat het haar dunner wordt en uitvalt over de hele hoofdhuid. De oorzaak van dit soort haaruitval is vaak toe te schrijven aan een slecht voedingspatroon, stress, een bijwerking van bepaalde medicijnen, hormonenschommelingen en kan soms ook veroorzaakt worden door de seizoenswisselingen, maar dat is minder voorkomend. 

Hoe kan u haaruitval meten en vaststellen?

J-F. M.: We gebruiken meestal de Hamilton-schaal voor mannen en de Ludwig-schaal voor vrouwen om de ernst en soort alopecia vast te stellen. Om nog diepgaander te meten, zullen ook fotografische methodes zoals een fototrichogram gebruikt worden.

Voor deze test scheren we een klein stukje haar (ongeveer 2 cm2) weg op het hoofd van de patiënt. We nemen een foto en twee dagen later nemen we opnieuw een foto van hetzelfde plekje. We vergelijken de twee foto’s en kunnen zo de ratio vaststellen voor het aantal haren dat al dan niet terug is gegroeid in die tijd. 

Haar dat teruggroeit bevindt zich in de anagene of groeifase. Haar dat niet teruggroeit bevindt zich in de telogene of rustfase, wat de laatste fase is alvorens een haar op natuurlijke wijze uitvalt. 

Dankzij zo’n fototrichogram kunnen we de juiste ratio tussen de twee fases accuraat bepalen, samen met de ernst van de haaruitval, de kans dat het haar teruggroeit, mogelijke verstoringen in de haargroeicyclus of de versmalling van de haarzakjes.

We kunnen op deze manier ook de diameter van de haren bepalen. De wetenschap heeft aangetoond dat, wanneer er een groot verschil is tussen de diameters van de haren op het hoofd, de kans groter is dat je op latere leeftijd te maken zult krijgen met serieuze verdunning van de haren.

Er bestaan ook nog andere gespecialiseerdere fotografische technieken die infecties rond de haarzakjes (ook wel peri-pilar gekleurde halo’s genoemd) kunnen blootleggen. Ook dat kan een eerste teken zijn van alopecia androgentica.

Om de beste behandeling voor een van deze soorten alopecia of haaruitval te bepalen, is het aangeraden om langs te gaan bij een dermatoloog. Hij of zij zal deze test uitvoeren en enkele vragen stellen aan de patiënt over de persoonlijke en familiale achtergrond en over zijn of haar levensstijl om mogelijke oorzaken als voedingstekorten of overmatige stress vast te stellen.

Dercos ontwikkelde een complete lijn met shampoos en haarverzorgingsproducten zo je hoofdhuid gezond te houden. Ontdek bij Vichy het hele gamma Dercos haarverzorgingsproducten of vind meteen een verkooppunt bij jou in de buurt.

Uit haaruitval bij mannen zich hetzelfde als haaruitval bij vrouwen?

J-F. M.: Bij alopecia androgenetica zullen de klinische symptomen anders zijn bij mannen dan bij vrouwen. Mannen zullen dunner haar krijgen aan de vertex (het bovenste punt van de schedel) en aan de frontale kwabben (het voorste deel). Mannen zullen sneller kaalheid ervaren. Vrouwen verliezen dan weer voornamelijk haar bovenaan de schedel en rond de kroon. Kaalheid bij vrouwen als gevolg van deze vorm van haarverlies is uitzonderlijk. 

Bij diffuse alopecia – telogeen of anageen effluvium – zullen de uitingen van haarverlies hetzelfde zijn bij mannen en vrouwen. Vrouwen hebben daarentegen wel vaker last van telogeen effluvium, omdat ze meer kans hebben op tekorten van bepaalde voedingsstoffen (zoals ijzer en zink). En uiteraard kunnen enkel vrouwen zwanger worden, wat gepaard gaat met enorme hormonale schommelingen voor en na de bevalling en waardoor tijdelijke haarverlies bijna onontkoombaar is.

Er bestaat niet zoiets als één vorm van haaruitval, maar er zijn verschillende soorten