De biologische mechanismen van haaruitval

Wat zijn de biologische mechanismen achter haaruitval?

J-F. M.: Wanneer ontregeld, zijn er een aantal biologische mechanismen die tot haarverlies kunnen leiden. Dit haarverlies kan progressief of plotseling zijn, in verschillende gradaties van ernstigheid, verspreid of gelokaliseerd.

Het meest voorkomende type haarverlies is androgenetische alopecia, die meer dan 50% van de mannen in verschillende levensfases treft en vrouwen voornamelijk na de menopauze. Het onderliggende mechanisme achter dit type alopecia is een verhoogde gevoeligheid van de hoofdhuid voor androgenen (mannelijke hormonen), wat leidt tot een geleidelijke afname van de haarzakjes. Door deze "miniaturisatie" van het haar (eerder dan haaruitval) wordt het haar steeds dunner en fragieler.

Bij diffuse alopecia, die zowel mannen als vrouwen treft, gaat het om andere mechanismen. Dit type haarverlies kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door chemotherapie, die gericht is op het snel en zonder onderscheid vernietigen van prolifererende cellen in de door de tumor aangetaste organen. Omdat de cellen aan de basis van de haarzakjes tot de meest actieve in het menselijk lichaam behoren, lijden ze ook onder de behandeling en worden ze als bijwerking vernietigd. Dit type haarverlies staat bekend als anagene effluvium omdat het haar tijdens de groeifase (anagene fase) uitvalt. (Link artikel 1: wat zijn de verschillende vormen van haarverlies)

Bij telogeen effluvium (haaruitval in de rustfase van de haarcyclus, zonder groei), voornamelijk waargenomen bij vrouwen, vallen de haarzakjes in veel grotere hoeveelheden uit dan tijdens een normaal dagelijks haarverlies (tussen de 50 en 100 haren per dag). De mechanismen hierachter variëren: een hormonale verstoring na de zwangerschap, een onevenwichtig dieet, een tekort aan ijzer of zink, de bijwerkingen van medicatie en stress, om er maar enkele te noemen.

Ten slotte herkent het lichaam in het geval van alopecia areata, een auto-immuun inflammatoir type haaruitval, bepaalde cellen van het haarzakje niet langer als zijn eigen. Het immuunsysteem valt ze daarom aan en het haar valt uit met grotere en kleinere plukken.

Zijn deze mechanismen hetzelfde voor verschillende haartypes?

Zelfs als de vorm (recht, gekruld of golvend), sectie (rond of ellipsvormig) of kleur van het haar varieert naargelang de geografie en verschillende etnische groepen, zijn de mechanismen die tot haarverlies leiden identiek in alle populaties.
Wat betreft de aard van het haar, hebben onderzoekers echter vaak een hypertrofie van de talgklier (de klier waardoor de haarschacht kan worden gesmeerd) waargenomen bij patiënten met androgenetische alopecia. Dit is een teken dat deze klier bijzonder gevoelig is voor dihydrotestosteron (DHT), het androgeen dat verantwoordelijk is voor de miniaturisatie van de hierboven genoemde haarzakjes, wat tegelijkertijd kan leiden tot een verhoogde talgproductie en dus tot haar dat vetter is dan normaal.

Wat zijn de laatste wetenschappelijke ontdekkingen over de mechanismen van haarverlies?

J-F. M.: Veel van het huidige onderzoek richt zich nu op de cruciale rol die stamcellen spelen bij de groei en vernieuwing van haarzakjes en een beter begrip van hoe deze cellen functioneren, de omgeving waarin ze zich bevinden en de stress die ze kunnen ervaren.
Een recent onderzoek heeft de fundamentele rol van de bindvlieshuls (de buitenste schede van de haarzakjes) onthuld bij het “beschikbaar” maken van de stamcellen die nodig zijn voor de groei van een toekomstige haarzakje.

Aan het einde van elke haarcyclus gedraagt deze conjunctieve omhulling (samengesteld uit collageen) zich bij gezonde proefpersonen als een elastische band en laat het haarzakje zich op het oppervlak van de hoofdhuid hechten, zodat het zichzelf kan opladen met stamcellen in contact met een "reservoir" van deze cellen. Eenmaal opgeladen, gaat het haarzakje terug naar de hoofdhuid om zich daar iets dieper te verankeren en de groei van een nieuwe haarvezel te initiëren.

Als de bindmantel echter zijn mechanische eigenschappen verliest (zoals wordt vermoed bij mensen met androgenetische alopecia als gevolg van collageenafzetting), zal het haarzakje zichzelf niet meer goed kunnen opladen met stamcellen en zal de nieuwe haargroei worden verstoord.
De uitdaging voor ons de komende jaren is om de biologie van deze stamcellen beter te begrijpen en hun omgeving te verbeteren, en zo te zorgen voor een gezondere groei van haarzakjes.

Er zijn een aantal biologische mechanismen die tot haarverlies kunnen leiden.